Bilgi bankası - tempo havuz

YÜZME HAVUZLARI

Dört tarafı denizlerle çevrili ülkemizde yazlık konutların ve sanayi tesislerinin hızla artması,denizlerimizin de hızla kirlenmesine neden olmaktadır. Dolayısıyla insanların yüzme ve serinleme ihtiyaçları kirli denizler yerine,yüzme havuzlarında giderilmeye çalışılmaktadır. Günümüzde insanın hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını dinlendirmek,korumak ve geliştirmek içim inşa edilen havuzlar  aşağıda sunulan kriterler ışığında yapılır.
Havuz yerinin konut yakın çevresiyle ilişkisi,aile yaşantısıyla aktivitelerine uygun olup olmadığı ,yapı alanında değerlendirilir.
Havuz alanı değerlendirilmesi içinde bir çok alt ve üst yapı konuları araştırılır. Bunlar;havuzun doldurmak için yeterli suyun varlığı yanında,havuz olabilecek alanın altından geçen alt yapı elemanlarının(gaz,su,elektrik,kanalizasyon) hatlarının geçip geçmediği,havuz yeri üzerinde,enerji nakil hatlarının bulunup bulunmadığı ilk araştırılacak konular arasında bulunur.
Yüzme havuzu yapılarının maksimum güneşlenme için ,güneş ışığına tam dönük olması,havuzun kullanımını arttırır ve yararlanma mevsimini uzatır. Buna göre yüzme havuzu planlanırken güney ve batı cephesine bakan havuzlar bol ışık aldığı için tercih edilirler.
Sıcak iklim bölgelerinde aranır.Yüzme havuzları için doğal gölge yoksa,bu bölge yapay çatı elemanları ile sağlanmalıdır. Evin gölgesinin havuz üzerine düşmesi istenmediği gibi,havuzdan yansıyan ışınlar da ev içinde istenmeyebilir. Bu durum cansız çit veya bitkilerle yapılacak perdeleme ile önlenebilir. Derin ve dalma bölümü olan havuzlarda güneş dalıcıların arkasına gelmelidir.
Yüzme havuzları kuvvetli rüzgarlardan korunmalıdır. Her havuz kendine ait bir rüzgarlar yönüne sahip olmalıdır. İstenmeyen rüzgarlar;çitler,duvarlar ve paravanlar gibi çeşitli engellerle önlenebilir. Yapı kitleri bu amaç için ayani perdeleme amacıyla kullanılabilir.
Yaprak ve yeşil bitkiler havuz görünümünü güzelleştirirler. Ancak ağaçlar,yöresel hakim rüzgarın düşürdüğü yaprağı,havuz arkasına taşıyacak şekilde konumlandırılmalıdır.
Meyveli ağaçlar ,havuz çevresinde meyveleri ile kirlenme ve lekelere neden olabilirler. Bu durum,bakım çalışmalarını ve masraflarını arttırır. Meyve, kuş ve böcekleri de çeker. Ağaçların yüzme yavuzuna yakın olması ,havuz içinde yaprak dökümünü arttırdığı için tercih edilmeyen durumlardır. Havuz yakınına dikilmiş ağaç kökleri ise ,havuz duvarında hasarlara neden olabilirler.
Yüzme havuzlarının kuruluş yeri seçilirken ,su ve elektrik gibi önemli alt yapı imkanları yanında,klorlama,filtre aygıtları ve devri-daim içinde yeterli alan ve hacimleri de ihtiyaçları da önceden düşünülmelidir. Peyzaj mimarlığında,yüzme havuzu tasarımları yukarıda sıralanan yönlendirme kriterleri yanında,tasarımlar için eldeki mevcut bilgiler ,düşünülen veya verilen programlar paralelinde,müşteri istekleri de dikkate alınarak  planlanmaktadırlar.

      

GENEL HAVUZ ŞEKİLLERİ:
KAPALI YÜZME HAVUZLARI
Açık yüzme havuzu kullanımı,mevsimin azami üç ay olduğu göz önüne alınırsa,insanların yüzme sporunu kesintisiz olarak yapma istekleri ,açık havuzların kapalıya dönüşmesine neden olmuştur.Kapalı yüzme havuzlarının planlanmasında göz önüne alınacak ilkeler aşağıda sunulmuştur.
Konum;merkezi ulaşımı iyi ucuz ısı kaynakları(elektrik santralı)yakınında olmalıdır. Esas pencere cephesi,güneydoğu yönüne bakmalıdır.
30.000-80.000 nüfus için normal kapalı yüzme havuzu düşünülür. Her 100.000 kişi için ise ek kapalı yüzme havuzları planlanır.
Nüfus başına düşen normal kullanma sayısı;orta ve küçük şehirlerde 3-5 kez ,büyük şehirlerde 1,5 - 2,5 kez olmalıdır.
Yapım tercihen betonarme olmaktadır.
Duvarlar 2.25 m. yüksekliğe kadar yıkanabilir


DALGA HAVUZLARI

        Günümüzde spor ve eğlence amaçlı su kullanma genellikle çeşitli boy yüzme ve atlama havuzlar ile gerçekleşmekte,ancak bunlara ek olarak dalga havuzları,su kaydırakları,deli nehirler ve çeşitli su oyunları da rağbet görmektedir. Adı geçen su oyunlarının dalga havuzu hariç diğerleri tatil köyleri veya benzer yapılarda ana havuzlarla bağlantılı olarak çalışmakta dalga havuzu ise bağımsız özel bir havuz şeklinde görülmektedir. Havuzda dalga basınçlı hava kullanarak yaratılmaktadır. Mertebe olarak 20.000 m3/h ve 1000mss basınçlı hava elde etmek gerekmektedir. Bu basınç ve debide ve yaklaşık 100KW elektrik motoru ile donatılmış bir fan ile elde edilen hava mekanik daire içinde betonarme bir hava deposunda sıkıştırılmaktadır. Bu hava deposunun havuz tarafına bakan cephesinde üstü ve önü kapalı havuz suyuna bakan alt suya açık bir betonarme kutu basınç haznesi olarak teşkil edilmekte  hava deposundan bu hazneye hava pnömatik (hava basınç kontrollü) pistonlar vasıtası ile verilip bir geri alınmakta,bu suretle su yüzeyinde yapılan hava basıncına bağlı olarak su havuzda dalga şeklinde verilmektedir.
           Dalga üreten basınç haznesi üç veya dört ayrı kompartman değişik pnömatik pistonlar ile kumanda edilerek ve bu pistonların hava verme süreleri ayrı ayrı tutularak havuzda yaratılan dalgaların türü ve şekil belirlenebilmektedir. Pistonların açık kalma süreleri yarım saniye ile beş saniye arasında olup her pistona kumanda esor kumandalar ile sağlanmaktadır. Piston sürelerini ayrı ayrı tutarak sonsuz dalga tipi yaratmak mümkündür. Dalga havuzlarının şekli ideal dalga elde edebilmek için yelpaze şeklinde açılan formda yapılmaktadır. Su kotu 1.40m.den başlayarak sıfıra gitmektedir. Dalga havuzunda elde edilmek istenen maksimum dalga yüksekliği 50cm  dir.

MASAJ HAVUZU (SPA)

Artık hemen hemen tüm büyük oteller sağlık merkezlerinde SPA hizmeti veriyor. Sadece bu tip hizmet için tasarlanan SPA otellerin sayısı ise gün geçtikçe artıyor.Pek çok yabacı kelime gibi SPA da Latince kökenli. Santinas Per Aquas’ın (sular ile sağlık)kısaltması. Her türlü su ve çamur uygulaması SPA kapsamına giriyor. Bu durumda şöyle demek uygun olur: SPA adıyla bizde 2000’li yıllarla birlikte “in” olan bu iyileştirme yöntemi aslında kaplıcalarımızda asırlardır kullanılıyor. Kelime anlamında daha geniş kapsamı var bugün SPA’nın. Bizdeki sağlık ve güzellik merkezlerinde de “wellness” diye anılan,kabaca kendini iyi hissetme olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz bir alan. Artık SPA dendiğinde insanlar sadece su ve çamur terapilerini değil,masaj aroma terapi,yosun tedavisi,deniz suyu tedavisi gibi öğeleri de kapsayan bir sağlık kürleri dizisini anlıyor. İnsana iyi gelen her türlü vücut bakımı wellness kapsamına girebilir:Masaj,cilt bakımı,çamur ve yosun banyoları,küvet bakımları,thalasso terapi gibi.  
Stres yok edici köpüren sular:
Sıcak sulu masaj havuzları değişken ısılarda yapılan banyo yöntemidir. Banyo sırasında vücut önce  ısıtılır sonra tekrar soğutulur. Yüzyıllardan beri sıcak banyolar terapötik olarak kullanıla gelmiştir. Geçtiğimiz yüzyılın başında dahi hava üflemeli masaj havuzları vardı ve bunların sağlık için ne kadar yararlı oldukları daha o zaman biliniyordu. Isının artması ile enzimlerin reaksiyon hızı ve dolayısıyla hücrenin madde alışverişi artar,damarlar genişler ve böylece kan akışı hızlanır. Isınmış bölgelere oksijen gidişi çoğalır. Kasların ve dokularının elastikiyeti artar. Aynı zamanda sıcak ağrı kesici bir rol oynar,kaslar ve eklemler gevşer. Ayrıca,geçmiş çağlardan beri banyoların insan iletişimine ve sosyal yaşama katkısı olduğu bilinir. Bu yüzden masaj havuzları yalnızca fiziksel değil aynı zamanda ruhsal zindeleşmenin de bir aracı olarak kabul edilir. Sıcak suyun içinde uzanıp yatmak, kıpır kıpır su kabarcıklarının vücudun her yanında oynayışını hissetmek son derce keyif vericidir. Masaj havuzlarının bu nedenle toplumda sauna ve buhar odalarından geri kalmayan bir pozitif imajı olması çok rahatlıkla anlaşılır bir olgudur. Masaj havuzları genellikle prensibine göre havuzun tabanında ve yanlarında açılmış küçük deliklere yerleştirilen memelerden basınçla püskürtülen hava ile kaynayan ve köpüren sular. İkincisi jacuzzi sistemi diye de adlandırılan yanlardaki daha geniş ağızlardan (jetlerden) fışkıran hava-su karışımı. İki sistemin vücuttaki etkileri farklıdır. Len Gordon sistemi vücudu yumuşak bir şekilde ufak kabarcıklarla okşayarak sakinleştirici bir etki yaratırken, jacuzzi sistemi güçlü bir masaj etkisi gösterir. Kan dolaşımını hızlandırır,kasları gevşetir. Araştırmalara göre, masaj havuzlarının etkisi,yaşa,cinse,sağlık durumuna ve hepsinden önemlisi suyun sıcaklığına bağlı olarak değişkenlik arz eder.36C su sıcaklığında vücut termik olarak ideal durumdadır. Bu sıcaklıkta insanlar masaj havuzunda çok uzun süre kalabilirler. Diyastolik  kan basıncı çok az yükselir ve vücut aşırı yüklenmez. Vücut terleyerek tepki verir. 40C su sıcaklığında ise değerler hızla değişir. Bu durumda verildiğinden daha fazla ısı alınmaktadır. Böylece vücut ısınır. Buna vücut terleyerek tepki verir,ancak suyun içinde bu bir işe yaramaz ve organizma güçlü bir yük altına girer. Vücudun bu tepkimeleri sağlıklı organizmalarda insan suda bulunduğu sürece bir problem çıkarmaz. Çünkü suyun kaldırma gücü sayesinde vücut gerçek ağırlığının çok altındadır. Bu ağırlık azaltma etkisi nedeniyle organizmanın yükü azalır ve istenen gevşeme elde edilir. Yüklenme havuzdan çıkınca hissedilecektir. Suyun kaldırma gücü ortadan kalkınca kan bacaklara hücum edecektir. Kan dolaşımı etkilenmiştir. Bu yüzden önemli bir kuralı daima hatırda tutmak gerekir. Küvetten yavaş kalkın! Kan dolaşımının yeniden dengelenmesini bekleyin ve her şeyden önemlisi duşun altında serinleyin. Doğru yapıldığında masaj havuz banyosu gevşemeye ve stres atmaya bire bir çözümdür. Duygusal stresi atmaz ama jogging yaparak yada bisiklet kullanarak elde edilen pozitif fiziki etki sonucu psikolojik rahatlama sağlar. Günümüzde piyasada değişik tipte masaj havuzları mevcuttur. Özellikle taşınabilir masaj havuzları ergonomik tasarımları,vücudun çeşitli bölgelerine ayarlanabilen gelişmiş masaj jetleri,düşük güçle yüksek verim sağlayan ısıtıcı sistemleri,üstün izolasyon teknikleri ile ekonomik oluşları ve az yer işgal etmeleri nedeniyle son derece rağbet görmektedir.


SÜS HAVUZLARI

Fonksiyonu,suyu çeşitli sanat yönleriyle seyirciye sunmaktır. Süs havuzları ile sakin,berrak su yüzeyleri ve aynaları oluşur. Çeşitli fıskiyelerle ışık ve kırılma oyunları yapılarak suyun ses ve sanat özellikleri ortaya çıkarılır. Süs havuzları,teras,meydan ve oturma yerleri ile birlikte planlanırsa fonksiyonel olur. Formal veya informal olarak tasarlanabilir. Süs havuzlarının büyüklüğü,bulundukları mekanın büyüklüğüne verilmek istenen etkiye göre değişir. Çok derin olmalarına gerek yoktur. 20-60 cm. derinlikte olması yeterlidir. Yükseklikleri oturma ve görme yüksekliğinde olmakla beraber,yer düzeyinde  yada 3-5 cm. yukarıda olması tercih edilmektedir. Kaskatlı ve değişik su gösterileri ile bütünleştirilmiş olanların,estetik etkileri daha fazla olup,sıcak bölgelerde  serinletici etkisi daha fazladır. Süs havuzları beton plaka,doğal kayraktaş,beton mozaik,fayans,ahşap,seramik ve metal gibi suyu tutabilen her çeşit malzemeden oluşturulabilirler.

DOĞAL HAVUZLAR

           Doğal havuz;örneğin ırmak ,göl,deniz,kazı obruk gölü gibi doğal bir suyun yüzme amacına uygun olarak düzenlenmiş ve belirlenmiş alanından ve uygun sağlık tesisleri ve bunun gibi olası soyunma ve ikram yerleşimlerinden oluşan bölümdür. Bir doğal havuzun işletmesi ,yerel verilere ve yapısal istemlere yöneliktir. Gözetim veya hizmetin gerekliliği açıklığa kavuşturulmalıdır.

           Doğal havuzlar (toplu kavram belirli kriterlere ayrılmalıdır.) yüzme yerleri bir ek yapım olamadan bir doğal suyun her an serbest erişilebilir su yüzeyleridir. Plajlar (ırmak veya göl banyoları) donanım ,yapım e etrafının çevrilmesinden bir sınırlanmış birim oluşturan sulardaki su yüzeyleridir. Doğal plaj kıyıları özel bir durum oluştururlar. Bunla çevrilmemişlerdir ve geniş plaj ve su yüzeyine sahiptirler.


OLİMPİK HAVUZ
Olimpik bir yüzme havuzunun ebadı şu şekildedir;8 kulvarlıbir yüzme havuzunun ideal ebadı 50x25m. Minumum ebadı ise 50x21m.olabilir. olimpik havuzda su topu oynanacaksa,havuz suyu derinliği 2m.20cm.olmalıdır.olimpik havuzda sadece yüzme yarışları yapılacaksa su derinliği su derinliği 1m.75cm.olabilir.su topu sahasının ebadı 20x30m.dir.
Özel su topu havuzu 33,33m.x21m.ebadındadır. yarı olimpik diye tanım söz konusu değildir. Ancak uygulamada 6 kulvarlı antrenman havuzları 25x16 m.olarak inşaa edilmektedir.

HAVUZ İNŞAAT YÖNTEMLERİ
Havuzları alışagelmiş inşaat yöntemlerine göre iki ana grupta toplamak mümkündür.

A GRUBU:
Yerinde imalat tekniği ile inşaatı yapılan havuzlar.

B GRUBU:
           Önceden bir kısmı veya tamamı imal edilmiş malzemeler ile inşaatı yapılan havuzlar. (hazır havuzlar)
A GRUBU yerinde imal tekniği ile inşaatı yapılan havuzlar: Bu gruba giren havuzlarda imalatı tamamı havuz mahallinde gerçekleşir. Taşıyıcı sistemlerine göre uygulamada genel olarak ikiye ayrılır.
1- Betonarme karkas havuzlar
1.a- Kalıp tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar.
1.b- Kalıpsız inşat tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar.
2- Çelik karkas havuzlar.

1-     BETONARME KARKAS HAVUZLAR:
Çok bilinen ve yaygın bir sistemdir. İmalat esnasında kullanılan kalıp ve beton dökme tekniklerine göre ikiye ayrılır.
1.a- Kalıp ile inşaat tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar. Havuz, ahşap, saç, polyester vb. malzemeler ile kaplanarak şekillendirilir ve beton bu kalıplar içerisine dökülür.
1.b- Kalıpsız inşat tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar. Bu tür havuzlarda havuz çukuru istenilen şekilde itinalı olarak açılır, ve hafriyat yüzeyine püskürtme tekniği (gunite) ile beton dökülür. Özel zemin yapısı, beton malzemesi ve makine teçhizat gerektirmesi nedeni ile az kullanılan bir tekniktir. Ancak kısa sürede inşaat ve havuz çanağında kesintisiz homojen beton elde etme avantajı vardır.

2-     ÇELİK KARKAS HAVUZLAR:
Çelik levha ve putrellerle taşıyıcı sitem oluşturulur. Çelik malzeme gerek dış etkenlere gerek havuz suyunun tesirlerine karşı korozyona karşı çok iyi korunmalıdır. Oldukça maliyetli bir inşaat sistemidir. O nedenle özel neden gerekmedikçe kullanımı tercih edilmez.

B GRUBU Önceden bir kısmı veya tamamı imal edilmiş malzemeler ile inşaatı yapılan havuzlar. (hazır havuzlar): işçilik maliyetlerine ve inşaat süresine önemli derecede azaltması bu grup havuzların süratle yaygınlaştırılmasına ve çok sayıda tekniğin gelişmesine neden olmuştur. Bu tür havuzların uygulamadaki sıklık ve öncelik tercihlerine göre üç ana başlık altında tanımlayabiliriz.
1- Panel havuzlar
2- Monoblok Fiber havuzlar
3- Diğer hazır havuz sistemleri
PANEL HAVUZLAR:
Önceden imal edilmiş paneller ile havuz, mahallinde şekillendirilir, paneller su ve toprak basıncına karşı imalatçı firmanın geliştirdiği tekniğe göre yerinde desteklenir. İnşaat sistemi son derece süratli ve basit teknik gerektirir. Paneller çelik, alüminyum, polyester vb. malzemeler ile imal edilmiş levhalardan oluşur. Bu sistem ile inşaa edilecek havuzlarda zemin koşuları iyi etüt edilmeli, havuz temeli için gerekli koşullar sağlandığı takdirde inşaatına karar verilmelidir.


MONOBLOK FİBER HAVUZLAR :
Bu tür havuzlar önceden imalatı tamamlanmış olarak bir bütün veya birkaç modül halinde inşaat mahalline getirilir. Mahallinde yapılan işlem havuzun temel ve duvarlarının desteklenmesinden ibarettir. En hızlı inşaat tekniğidir. Ancak sınırlı şekil ve ebatta imal edilmeleri, inşaat mahalline sevkinin ve yerine montajının özel araç, teçhizat, vb. gerektirmesi kullanım alanını sınırlamaktadır.

DİĞER HAZIR HAVUZ SİSTEMLERİ :
Prefabrik beton elemanlarının bir araya getirilmesi ile inşaa edilen havuzlar, yanal basınçlara mukavim özel dokuma kumaştan mamul hava ile şişirilmiş havuzlar, diğer havuzlar. Uygulamada az sayıda da olsa görülen inşaat yöntemlerinden bazılarıdır.

HAVUZ İNŞAAT YÖNTEMİNİN SEÇİMİ
İnşattı gerçekleştirilecek yüzme havuzunda yöntem seçimi, aşağıda açıklanan etkenler göz önünde tutularak yapılmalıdır.
1-     Tasarlanan proje ile uygulanabilirlik.
2-     Zemin koşulları
3-     Süre
4-     Maliyet
5-     Taşıyıcı sistemde kullanılan inşaat malzemelerinin temini ve iş mahalline nakliyesi
6-     Seçilen mekanik sistem ile uygulanabilirlik
Yukarıda belirtilen etkenlerin her biri ayrıntılı olarak incelenmeli, sonucu olumlu veya olumsuz olarak değerlendirildikten sonra yöntem seçimi olumlu etkenlerin çoğunluğuna göre belirlenmelidir. Sonucunda seçilen yöntemi olumsuz kılan etkenler tekrar gözden geçirilmeli ve bu etkenlerin seçilen sistem ile uygunluğu için yapılabilecekler yeniden değerlendirilmelidir.

HAVUZ TEMELİNDE ZEMİN VE ÖZELLİKLER:
Havuz temelinde zemin uygulamada iki yönlü işlev üstlenir. Bu nedenle özellikleri uygulamada üstlendiği işleve göre farklılık gösterir. Bu yönü ile zemin incelenecek olursa, aranan özellikleri iki grupta toplayabiliriz.
1-     Zeminin doğrudan havuz temeli olarak kabul edilmesi halinde zeminde aranan özellikler: (B GRUBU havuzlarda sıkça uygulanan bir yöntemdir.)
a)      Zemin taşıma yönünde gerekli emniyet değerinin üstünde olmalıdır.
b)      Yer altı su seviyesi kotu temel kotundan aşağıda olmalıdır.
c)      Zemin farklı oturmalara müsaade etmeyecek şekilde homojen bir yapıya sahip olmalıdır.
2-     Havuz temeli altındaki zeminde aranan özellikler:
a)      Zemin özellikleri havuz temelinin yapısını etkileyeceğinden genelde zeminin 1. kısmında belirtilen özelliklere sahip olması inşaatın ekonomi göz önünde tutularak öncellikle tercih edilmelidir. Aksi halde zemin koşullarına göre temel ayrıntılı olarak hesaplanarak yapılandırılabilir.
b)      Aşağıda belirtilen hususlara sahip zeminlerde zemin iyileştirme çalışmaları yapılmadan havuz temeli inşaa etmek son derece sakıncalıdır.
b.1- Heyelan bölgelerindeki zeminler,
b.2- Yeni dolgu zeminler,
b.3- Organik, turba ve diğer zeminler diğer bir tanımla zemin emniyetti 1-0 kg./cm² arasında olan zeminler.

HAVUZLARDA TAŞIYICI SİSTEM VE SİSTEM ELEMANLARINDA KULLANILAN MALZEME ÖZELLİKLERİ :
Havuzlarda taşıyıcı sistemi kısaca tanımlayacak olursak, yatay ve düşey yükleri emniyetle zemine intikal ettiren sistem elemanlarının bir araya gelerek meydana getirdiği bütüne taşıyıcı sistem demek doğru olur. Taşıyıcı sistem statik ve dinamik yüklere göre yapılan hesaplar sonucunda şekillenir. Hesaplarda en gayrimüsait yükleme durumları göz önünde tutulmalıdır. Statik çözümde özel haller dışında izlenecek en pratik ve doğru yol havuz perdelerini ve havuz temelini ayrı ayrı iki bölümde incelemektir. Bu durumda havuz perdesi temel düzleminde çatlamış istinat perdesi olarak, havuz temeli ise düşey yükler altında zemine serbest oturan plak olarak kabul edilir.

TAŞIYICI SİSTEM VE ELEMANLARI AŞAĞIDA BELİRTİLEN MALZEMELERDEN YAPILANIR.
a)      Beton
b)      Çelik
c)      Alüminyum
d)      Takviyeli polyester esaslı malzemeler.
Uygulamada bu malzemelerden biri bazen de bir kaçı bir arada kullanılarak sistemin tümünü oluşturur.
Kullanılan malzemelerde bulunması gereken özellikler :
a)      BETON:
1-     Basınca dayanıklı beton: (Genelde hazır havuzlarda yan duvar ve temellerde basınç mukavemetine karşı destek amacı ile uygulanır.) betonda aranan temel niteliklere sahip olması yeterlidir. Genellikle donatı geçirmez ve su tutucu özellikler bu betonda aranmaz, o nedenle kuralına uygun hazırlanmış her sınıf beton da geçerli asgari özellikler bu beton türü için yeterlidir.
2-     Yatay ve düşey yüklere maruz basınç ve çekmeye dayanımlı beton : genellikle taşıyıcı sistemin tamamı beton elemanlardan oluşan sistemler ile donatı takviyesi gerektiren havuz temellerinde kullanılan beton cinsidir. Betonun en az BS 20 sınıfında bulunan temel niteliklere sahip olması gerekir. Betonun su geçirimsiz olması, donatı korozyonunu önlemesi ve beton mukavemetini temin açısında şarttır. Betonun hazırlanması ve yerine yerleştirilmesine azami özen gösterilmelidir.

Hazırlanmada aranan özellikler :
Günümüzde yaygın olarak hazır beton kullanılmaktadır. O nedenle burada betonun yapısal özelliklerine ayrıntılı olarak deyinilmeyecektir.

Yerine yerleştirmede dikkat edilmesi gereken hususlar:
a)      Donatı pas payları temellerde 5cm, perde duvarlarında 2,5cm’den az olmamalıdır.
b)      Beton dökülürken yerine vibrasyon suretti ile sıkıştırılarak yerleştirilir.
c)      Soğuk derzlerde mutlak şekilde su tutucu bantlar kullanılmalıdır.(süreksiz döküm hali)
d)      Mukavemet yönünden gerekmese bile genleşme ve büzülmeye karşı kullanılması gereken min donatı oranlarına dikkat edilmelidir.
e)      Genleşme ve hareket derzlerine gerektiği şekilde yer verilmeli ve bu derzler kaplama yüzeyine kadar devam ettirmelidir.
f)        Kalıp deformasyonunu önlemek amacı ile kullanılan gerdirme aparatlarında sızdırmazlık temin edici önlemler alınmalıdır.
g)      Mekanik sistem parçalarının,beton içine yerleştirilmesine sızdırmazlık temin edici tedbirlerin alınmış olmasına dikkat edilmelidir.
h)      Hareket derzlerinin bulunduğu bölgede mekanik sisteme ait elemanlar yer alıyorsa bu bölgede elemanların fleksible özellikte olması edilmelidir.
i)        Yerine yerleştirilen betonun istenen vasıflara ulaşabilmesi için gereken priz süresi boyunca bakım kürüne tabii tutulması şarttır.(aşırı ısıya ve soğuğa karşı koruma ve priz müddetince sulama vb.)

b)ÇELİK:
Havuzlarda çelik,
1-     Betonda donatı olarak
2-     Havuz duvarlarında panel,levha olarak,
3-     Destek ve bağlantı elemanları olarak kullanılmak üzere karşımıza çıkar hepsinde aranan ortak özellik suyla temas eden ve toprak altı olarak kullanılan bu elemanlarda dış etkenlere karşı antikorozif nitelik taşımalarıdır.beton dışında kullanılan çelik elemanlarda bu özellikler imalat aşamasında malzemeye kazandırılmış şekilde havuz mahalline gelir.kullanımda dikkat edilmesi gereken husus bu önceden kazandırılmış özelliklere zarar vermeden inşaatı tamamlayabilmekte gösterilecek itinadır.

c)ALİMİNYUM:
b şıkkında beton hariç diğer bahis konusu edilen şekillerde kullanılmak üzere karşımıza çıkar.dolayısıyla çelik bölümünde anlatılanlar burada aynen geçerlidir.

d)TAKVİYELİ POLYESTER ESASLI MALZEMELER:
b şıkkındaki beton hariç diğer bahis konusu edilen şekillerde kullanılmak üzere karşımıza çıkar.dolayısıyla çelik çelik bölümünde anlatılanlar burada aynen geçerlidir.

HAVUZLARDA İZOLASYON VE İZOLASYON MALZEMELERİNDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER :
Havuzlarda izolasyon denince yerinde imal edilen havuzlar yani A GRUBU havuzlar için izolasyon özellikleri imalat aşamasında kazandırılmaktadır. Taşıyıcı sistem inşaatında alınan tedbirler havuzun suya karşı izolasyonunda tek başına yeterli olmamaktadır. Burada birinci neden olası imalat hataları,ikinci neden ise sonradan meydana gelebilecek deplasmandır. İşte bu nedenlerden dolayı havuzların suya karşı izolasyonu son derece önemlidir. Havuzlarda izolasyon iki yönlü ele alınmalıdır. Birinci yönü havuz suyunun sızdırmazlığının teminidir. Bu amaçla yapılan izolasyon yöntemine pozitif yöne su izolasyon uygulaması diyebiliriz. İkinci yönü ise havuz çanağının dış etkenlere karşı korunmasıdır ki bu izolasyon yöntemine negatif yönde su izolasyon uygulaması diyebiliriz. Her iki amaca yönelik izolasyonda da kullanılacak malzeme ve uygulanacak yöntem son derece zengin çeşitlilik arz eder. Bu nedenle bu kısımda yönlendirici olmak yerine malzemenin seçim ve uygulama yöntemlerine dikkat edilmesi gereken hususlara  yer verilmiştir.

Malzeme seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar:
1-     Malzemenin kalitesi belgelenmiş,ve denenmiş olması tercih nedeni olmalıdır.
2-     Seçilen malzeme suyla birlikte içinde ihtiva ettiği kimyasal muhtevuyata karşı dayanıklı olmalıdır.
3-     Kolay uygulanabilir olmalıdır.
4-     Uygulandığı yüzeyde film oluşturan malzemeler elastikiyet özelliğine haiz olmalı ve uygulandığı yüzeyde iyi aderans kabiliyetine sahip olmalıdır.
5-     Film teşkil etmeyen pozitif boşluklara müfuz kabiliyeti yüksek malzemeler ile yapılan izolasyonda uygulanan malzeme antikorozif ve yüksek aderans gücüne sahip olmalıdır.
6-     Havuzlarda inşaa süresi kısa olduğundan izolasyon uygulanacak yüzeylerin ıslak olduğu öngörülmeli ve malzeme  seçiminde bu hususa dikkat edilmelidir.  

Uygulama süresince dikkat edilmesi gereken hususlar:
1-     Seçilen malzemenin uygulama talimatlarına özenle riayet edilmelidir.
2-     Uygulama sonrası izolasyonu koruyucu tedbirlere azami özen gösterilmelidir.

HAVUZLARDA KAPLAMALAR VE KAPLAM MALZEMELERİNDE BULUNMASI GERKEN ÖZELLİKLER
Havuz kaplamalarında iki ana başlık altında tanımlanabilir.
1-     Havuz iç yüzey kaplamaları
2-     Havuz kenarı kaplamaları

1-     HAVUZ İÇ YÜZEY KAPLAMALARI:
Yapısal tanımları açısından sınıflandırılacak olursak
a)      Yüksek mukavemet ve aderans kabiliyeti olan çimento bağlayıcı malzemeler ile yapılan sınırlı bir elastikiyet özelliği olan sıvılar.
b)      Kauçuk esaslı boyalar.(belirli bir elastikiyet özelliği vardır)
c)      Cam takviyeli polyester levhalar ile yapılan kaplamalar
d)      PVC esaslı malzemeler ile imal edilmiş membranlar (liner).(belirli bir elastikiyet özelliği vardır)
e)      Cam esaslı mozaikler
f)        Seramikler
Olmak üzere 6 ana başlık altında havuz içi yüzey kaplamalarını tanımlamış oluruz.
Kaplama malzemelerinde aranan ortak özellikler ise şu şekilde sıralanabilir.
a)      Homojen bir yapıya sahip olmalı,prozitesi sınırlandırılmış olmalıdır.
b)      Düzgün yüzeyli ve pürüzsüz olmalı
c)      Havuzda kullanılan kimyasallar ve bunların doğuracağı reaksiyonlardan etkilenmemelidir.
d)      UV’ye karşı uzun süre dayanım gücüne sahip olmalı
e)      Su içinde kaymazlık değeri
f)        Su emme muhteviyatı müsaade edilen sınırlar içinde kalmalı.
g)      Yüzeyinde askıda organizmaların oluşmasına izin vermemelidir.(antibakteriyel)
h)      Muhteviyatında çözünürlüğü olan malzemeler içermemeli.

Derz malzemeleri:
Uygulanan kaplama cinsine göre çeşitlilik arz eder. Kaplama malzemelerinin derzlerinde kullanılan malzemelerin seçiminde ise malzemeye aşağıdaki özelliklerin kazandırılmış olmasına dikkat edilmelidir.
a)      kullanılan kaplama malzemesinin içerdiği tüm özelliklere sahip olmalıdır.
b)      Kaplama elemanlarına bağlantısı yüksek aderans ve mukamet özelliği göstermelidir.
c)      Belirli bir elastikiyet özelliği bulunmalıdır.
Kaplam malzemesi seçiminde dikkat edilecek hususlar:
a)      Taşıyıcı sisteme uygulanabilirliği araştırılmalı,
b)      Taşıyıcı sistemin zaaflarını örtücü nitelik taşımalı
c)      Renk seçiminde estetik ve yüzücü emniyeti açısından tonu açıktan koyuya doğru sıralayarak tercih yapılmalıdır.
 
HAVUZ KENARI KAPLAMALARI:
Havuz kenarı kaplamaları iki ana başlık altında tanımlanabilir.
1-     Havuz bordürü
2-     Havuz kenarı terasman kaplamaları
Yapılan tasarıma göre seçilecek malzeme çeşidi son derece zengindir. Bu amaç için imal edilmiş ürünlerin yanında çok sayıda doğal malzemelerde bu amaca hizmet etmek için kullanılmaktadır. Bu nedenle burada malzemeleri sınıflandırmak yerine malzemelerde aranması gereken nitelikleri belirlemek daha yararlı olacaktır. Havuz kenar kaplamalarında bulunması gereken yapısal  nitelikler.
a)      Kaymazlık değerleri müsaade edilen sınırlar içinde kalmalıdır.
b)      Dış etkenlere karşı mukavemeti yüksek olmalıdır.(hava şartları,UV vb.)
c)      Su emme muhteviyatı müsaade edilen sınırlar dahilinde kalmalıdır.
d)      Havuzda kullanılan kimyasallar ve bunların doğuracağı reaksiyonlardan etkilenmemeleridir.
e)      Isıyı absorbe etmeli,ısı iletkenliği düşük olmalıdır.

HAVUZ YAPIMI VE SERAMİK UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GERKEN HUSUSLAR

HAVUZ YAPIMI VE SERAMİK UYGULAMASI
-         Yüzme havuzunun planlaması yapılırken kullanım amacına uygun olarak inşa edilmesi ileride meydana çıkabilecek uygulama problemlerinin giderilmesi bakımından çok önemlidir. Havuzun kullanım amacı ve tipine göre boyutlarının,derinliğin ve taşma sisteminin ne olacağına karar verilmeli ve mekanik tesisatı buna göre yapılmalıdır. Örneğin büyük müsabaka havuzlarında veya birçok kullanıcıya hizmet eden büyük yüzme havuzlarında mekanik tesisat alanının normalden daha büyük olması gerekmektedir.
-         Havuzun betonarme kesiti belirlenirken ne tip kaplama malzemesinin ve taşma sisteminin kullanılacağına karar verilmeli ve proje ona göre oluşturulmalıdır.
-         Üstten taşmalı sistem kullanılacak ise havuzdan taşan suyun filtreye gitmeden önce bekletildiği ve havuz alanının 1/10’u kadar hacme sahip olan bir denge deposu inşa edilmelidir.
-         Havuzun betonarme kesiti oluşturulurken kullanılacak malzemelerin sisteme uyumlu olması gelecekte meydana gelebilecek uyumsuzluk problemlerini gidermek bakımından çok önemlidir,bu nedenle malzemeyi sağlayan firma ile temasa geçilip,kullanılacak parçaların teknik detayları hakkında bilgi alınmalıdır.
-         Eğer uygulanacak olan sistem üstten taşmalı sistem ise havuzun kenarı ile taşma kanalı arasında %5 eğim verilmelidir. Havuz suyunun her tarafında eşit olarak taşabilmesi için havuz tutamaklarının ve diğer havuz kaymazlarının düzgün bir biçimde eğime uygun olarak yerleştirilmesi gerekmektedir.
-         Havuzun yapılacağı alanda hafriyat yapıldıktan sonra tabana blokaj serilmeli ve onun üzerine grobeton dökülmelidir. Bu işlemler yapılırken havuzun çevresine dışarıdan gelecek suların uzaklaştırılmasını sağlayan bir drenaj hattı yapılmalıdır.
-         Havuz tabanı ve perdeleri dökülürken bütün hidrolik bağlantılar,borular,aydınlatma elemanları,süzgeçler ve bütün gerekli parçalar yerleştirilmelidir.
-         Havuzlarda en büyük su kaçağı duvar ile tabanın birleşme noktalıdır. Dolayısıyla bu noktalarıdır. Dolayısıyla bu noktalara su tutucu bant koyulmalı veya köşe profilleri kullanılmalıdır.
-         Havuzun betonu döküldükten sonra en az iki hafta beklenilmeli daha sonra izolasyon yapılmalıdır. Bu işlemlerden sonra havuzun içi su ile doldurulmalı,2-3 gün bekletilip su kaçağı olup olmadığı tespit edilmelidir,eğer su kaybı yoksa havuzun suyu boşaltılıp havuz kurutulmalıdır. Bir aylık bekleme süresinden sonra seramik uygulamasına başlanmalıdır.
-         Büyük havuzlarda dilatasyon derzi bırakılmalı ve seramik uygulaması yapılırken seramiğin bitiş noktası mutlaka dilatasyon derzine denk gelmelidir. Dilatasyon derzleri,suya ve UV ışınlarına dayanıklı elastornerik,antibakteriyel mastikle doldurulmalı veya özel profiller kullanılmalıdır.
-         Aşırı güneşli ve sıcak havalarda seramik uygulaması sabah erken veya akşam üstü geç saatlerde yapılmalıdır,eğer yüzey çok kuru ise hafifçe nemlendirilmelidir. Uygulama sıcaklığı 5 derece ile 35 derece arasında olmalıdır.
-         Havuzda döşeme yapılırken önce havuz tutamakları ile diğer havuz kaymazları,ikinci olarak havuzun yan duvarları ve daha sonra havuzun taban seramikleri döşenmelidir. Uygulama esnasında havuz tutamakları,havuz kaymazları ile duvar ve taban seramiklerinin derz aralıklarının tutmasına özen gösterilmelidir.


YAPIŞTIRICI VE DERZ DOLGU MALZEMELERİ
Havuz seramikleri döşenirken mutlaka su geçirimsiz yapıştırıcı ve derz dolgu malzemesi kullanılmalıdır.  Özellikle havuz kaplamaları için üretilmekte olan yüksek yapıştırma gücüne sahip ,su geçirimsiz,dona dayanıklı,hijyenik ve esnek bir yapıştırıcı olmalıdır . Derz dolgu malzemesi olarak epoksi reçine esaslı, asit,alkali ve kimyasallara dayanıklı,hijyenik,su geçirimsizlik havuzlarda kullanılması gereken derz dolgu malzemeleridir.
-         Esnek,yapıştırıcı malzeme ile mutlaka esnek derz dolgu malzemesi kullanılmalıdır. Yapıştırıcının uygulanacağı yüzey düzgün olmalı,toz,kir,vb.’den arındırılmalıdır.
Büyük ebatlı seramik uygulamalarında çift taraflı yapıştırıcı kullanılması tavsiye edilmektedir. Seramikler yüzeye yapıştırıldıktan sonra sıcak havalarda 24 saat,normal havalarda 48 saat bekletildikten sonra derz dolgu uygulamasına başlanmalıdır